Algemeen
Over de berijmingen Digitaal schoolbord De Franse berijming Citaten (1) Citaten (2) De Nieuwe Psalmber... Niet-zingen is gev... Opinie
Onbekende psalmen Aangeboren muzikal... Psalmkeuze Populaire psalmen Aanpassen melodie Tips gezin, school... Moeilijke melodie&... Zingen bij Calvijn Gesprek over Onbek... Waak voor Wildgroei Discussie 1773 gez... Psalmberijming: ta... Ingezonden
Rubriek ingezonden Zingen van psalmen Geschiedenis Psalmen Meditatie over psa... Verantwoording Mee... Aanhef psalmen Theologie psalmen 1 Theologie psalmen 2 Tweestemmige Harmo... Studie berijmingen
Over Psalmen gespr... Over Psalmen gespr... Over Psalmen gespr... Over Psalmen gespr... Verder kijken
Ds. W. Pieters Catechisatieles
Catechismus vr. 6 Catechismus vr. 1 Catechismus vr. 2 Catechismus vr. 3 ... Catechismus vr. 10 Catechismus vr. 12 Catechismus vr. 13 Catechismus vr. 14 Catechismus vr. 15 Catechismus vr. 16 Catechismus vr. 17 Catechismus vr. 18 Catechismus vr. 19 Catechismus vr. 20 Catechismus vr. 21 Catechismus vr. 22 Catechismus vr. 23 Catechismus vr. 24 Catechismus vr. 25 Catechismus vr. 26 Catechismus vr. 28 Catechismus vr. 29 Catechismus vr. 30 Catechismus vr. 31 Catechismus vr. 32 Catechismus vr. 33 Catechismus vr. 35 Catechismus vr. 36 Catechismus vr. 39 Catechismus vr. 40 Catechismus vr. 42 Catechismus vr. 43 Catechismus vr. 45 Catechismus vr. 47 Catechismus vr. 49 Catechismus vr. 51 Catechismus vr. 52 Catechismus vr. 54 Catechismus vr. 55 Catechismus vr. 56 Catechismus vr. 57 Catechismus vr. 58 Catechismus vr. 59 Catechismus vr. 60 Catechismus vr. 61 Catechismus vr. 62 Catechismus vr. 63 Catechismus vr. 64 Catechismus vr. 65 Catechismus vr. 66 Catechismus vr. 67 Catechismus vr. 68 Catechismus vr. 69 Catechismus vr. 70 Catechismus vr. 71 Catechismus vr. 72 Catechismus vr. 73 Catechismus vr. 74 Catechismus vr. 80 Catechismus vr. 78 Catechismus vr. 79 Catechismus vr. 77 Catechismus vr. 76 Catechismus vr. 75 Dordtse Leerregels
H 1 artikel 1 H 1 artikel 2 H 1 artikel 3 en 4 H 1 artikel 5 H 1 artikel 6 H 1 artikel 7 en 8 H 1 artikel 10 en 11 H 1 artikel 12 H 1 artikel 15 H 1 artikel 17 H 2 artikel 1 en 2 H 2 artikel 3 H 2 artikel 5 H 2 artikel 6 H 2 artikel 7 H 2 artikel 8 H 3 artikel 1 H 3 artikel 2 H 3 artikel 3 H 3 artikel 4 H 3 artikel 5 H 3 artikel 6 H 3 artikel 7 H 3 artikel 8 H 3 artikel 9 H 3 artikel 10 H 3 artikel 11 H 3 artikel 12 H 3 artikel 13 H 3 artikel 14 H 3 artikel 15 H 3 artikel 16 H 3 artikel 17 Hoe moet ik omgaan met
Aalmoezen Aanvechtingen Achterklap Afgoderij Alcohol Ambt Antisemitisme Atheïsme Barmhartigheid Bastaardvloeken Beeldende kunst Bekering Bekommering Belediging Berusting Biblicisme Bijbel Bijbelkringen Bijbelverklaringen Bijbelvertalingen Bijgeloof Buitenkerkelijk ch... Catechisatie Censuur Chiliasme Chiromantie Concubinaat Confessionalisme Conflicten Creationisme Cultuur Dans Doodzonde De Doop Drift Dromen De duivel Eenzaamheid Eer Eerlijkheid Eeuwigheid Egoisme Eigendom Eigengerechtigheid Emancipatie Emotie Ergernis Erotiek Evangelicals Evangelie Evangelisatie Evolutietheorie Exorcisme Fanatisme Feestdagen Film Flirten Formulieren van ee... Fossielen Frustratie Fundamentalisme Gastvrijheid Gebed Gebed des Heeren Gebedsgenezing Gebedsverhoring Geboorteregeling Geduld Des HEEREN Lof
Johannes à Lasco ... Johannes à Lasco ... Johannes à Lasco ... Johannes à Lasco ... Johannes à Lasco ... Willem Farel (1) Willem Farel (2) Willem Farel (3) Willem Farel (4) Willem Farel (5) Willem Farel (6) Islam Girolamo Savonarola Petrus Datheen (1) Petrus Datheen (2) Johannes Calvijn (1) Johannes Calvijn (2) Johannes Calvijn (3) Johannes Calvijn (4) Maarten Luther (1) Maarten Luther (2) Maarten Luther (3) Maarten Luther (4) Maarten Luther (5) Maarten Luther (6) Maarten Luther (7) Maarten Luther (8) Maarten Luther (9) Maarten Luther (10) Ambrosius Guido de Brès (1) Guido de Brès (2) Guido de Brès (3) Guido de Brès (4) Guido de Brès (5) Guido de Brès (6) Guido de Brès (7) Guido de Brès (8) Augustinus (1) Augustinus (2) Augustinus (3) Augustinus (4) Augustinus (5) De Germanen Abt Gregorius Petrus Waldes (1) Petrus Waldes (2) John Wycliff Johannes Hus De Catechismus van Genève
Vraag 6 t/m 14 Vraag 21 t/m 29 Vraag 30 t/m 45 Vraag 46 t/m 49 Vraag 50 t/m 54 Vraag 55 t/m 59 Vraag 60 t/m 64 Vraag 65 t/m 72 Vraag 73 t/m 79 Vraag 80 t/m 87 Vraag 88 t/m 91 Vraag 92 t/m 100 Vraag 101 t/m 105 Vraag 106 t/m 110 Vraag 111 t/m 113 Vraag 114 t/m 125 Vraag 126 t/m 130 Vraag 131 t/m 135 Vraag 136 t/m 142 Vraag 143 t/m 157 Vraag 159 t/m 165 Vraag 166 t/m 184 Vraag 185 t/m 195 Vraag 196 t/m 199 Vraag 200 t/m 203 Vraag 204 t/m 207 Vraag 208 t/m 212 Vraag 213 t/m 216 Vraag 217 t/m 223 Vraag 224 t/m 232 Vraag 233 t/m 239 Vraag 240 t/m 252 Vraag 253 t/m 255 Vraag 256 t/m 259 Vraag 260 t/m 265 Vraag 266 t/m 295 Vraag 296 t/m 308 Vraag 309 t/m 323 Vraag 324 t/m 332 Vraag 333 t/m 339 Vraag 340 t/m 356 Vraag 357 t/m 373 De Catechismus van Gen�ve
Vraag 1 t/m 5 Vraag 15 t/m 20 Staan tijdens het ... Waar jij mee zit
Gospelmuziek Onbekeerd na een k... Gods berouw De speelfilm Gods eer boven eig... De naam HEERE in d... Voor elkaar bidden Vruchten van de we... Kringgebed De verboden boom Hoogmoed Geen last van je z... Belijdeniscatechis... Rechtvaardiging en... Ben ik uitverkoren? Genade onder voorw... Popmuziek en house... De vergeving van z... Schriftuurlijke pr... Zondigen tegen je ... Jezus een hindernis Het erkennen van z... Moedeloosheid Gods kinderen en God Zondesmart Vierschaar Boetvaardigheid De doopbelofte Geroepen tot predi... Mensverheerlijking Bijna-dood-ervaring Een kind dat sterft Opvoeden De zonden haten Computerspelletjes Zonde tegen de Hei... Wat is bidden De gemeenschap der... De echte en blijve... Vergeven bij een e... Beloften voor onbe... De Drie Verbonden Troost ontvangen u... Het Boek Geloven in of aan ... Hoofdbedekking bij... Verbond maken met ... Gebedsverhoring Vruchten Heilige Geest
Liefde Blijdschap Vrede Lankmoedigheid Goedertierenheid Goedheid Geloof Zachtmoedigheid Matigheid Ergens las ik
Opvoeding jeugd De naaste in nood ... William Grimshaw (1) William Grimshaw (2) Citaten Spurgeon e... De Bijbel in jouw ... De Bijbel in jouw ... Belijdenis van zon... Depressiviteit Afvallige bijbelwe... Bijbel - ondersche... Het begin van de K... Bemoediging in don... Uit een brief van D.J.Crag
Brieven van D.J Cr... Brieven van D.J.Cr... Brieven van D.J.Cr... Brieven van D.J.Cr... Brieven van D.J.Cr... Brieven van D.J.Cr... Brieven van D.J.Cr... Brieven van D.J.Cr... Brieven van D.J.Cr... Brieven van D.J.Cr... Brieven van D.J.Cr... Brieven van D.J.Cr... Brieven van D.J.Cr... Brieven van D.J.Cr... Brieven van D.J.Cr... Brieven van D.J.Cr... Brieven van D.J.Cr... Brieven van D.J.Cr... Brieven van D.J.Cr... Korte series
Wonderlijke Ontmoe... Wonderlijke Ontmoe... Wonderlijke Ontmoe... Wonderlijke Ontmoe... Wonderlijke Ontmoe... Wonderlijke Ontmoe... Uit vroeger tijden... Uit vroeger tijden... Wie is God? (1) Wie is God? (2) Overdenkingen
Overdenkingen (1)  Overdenkingen (2)  Overdenkingen (3)  Overdenkingen (4)  Overdenkingen (5)  Overdenkingen (6)  Overdenkingen (7)  Overdenkingen (8)  Overdenkingen (9)  Overdenkingen (10)  Demonologie
Demonologie - 1 Demonologie - 2 Demonologie - 3 Demonologie - 4 Demonologie - 5 Demonologie - 6  Demonologie - 7 Demonologie - 8 Demonologie - 9 Demonologie - 10 Orthopraxie
Orthopraxie - 1 Orthopraxie - 2 Orthopraxie - 3 Orthopraxie - 4 Orthopraxie - 5 Orthopraxie - 6 Orthopraxie - 7 Orthopraxie - 8 Orthopraxie - 9  Orthopraxie - 10 Orthopraxie - 11 Orthopraxie - 12 Orthodoxie
Verkiezing (1) Verkiezing (2) Verkiezing (3) Verkiezing (4) Verkiezing (5) Verkiezing (6) Verkiezing (7) Verwerping Jongstervende kind... Het offer van Chri... Verlossing Zaligmaking Onze geestelijke s... Wie is God? (1) Wie is God? (2) Overig
Westminster Catech... Gesprek met anders... Geen zondebesef  Anekdotes-1 Anekdotes-2 Brief aan Diognetes Nieuwe wijn en oud... Bijbellezen aan ta... Citaten Thomas Wat... De Christenreis De Rechabieten Helpt u mee? 0
Catechismus vr. 53

Bijbelse Theologie over de Psalmen

Auteur: ds. P. de Vries

Een module bijbelse theologie over de Psalmen
Deel 1

De Psalmen in het kader van bijbelse theologie

Wanneer over bijbelse theologie horen, zullen de meeste lezers denken aan theologie genormeerd aan de Bijbel. In die zin behoort alle theologie bijbelse theologie te zijn. Als het echter gaat over theologie als wetenschap dan wordt met bijbelse theologie iets anders bedoeld en vormt het slechts een deel van de theologie. Bijbelse theologie in de zin staat tussen de exegese die zich richt op de uitleg van een passage uit de Bijbel en de dogmatiek of systematische theologie in. Dogmatiek geeft de inhoud van de bijbelse openbaring weer om duidelijk te maken wie God is. Het eigen accent van bijbelse theologie is dat het binnen de eenheid van de bijbelse openbaring aandacht vraagt voor de diversiteit en voor het eigen karakter van de boeken van de Bijbel. 

In het programma van het seminarie staan drie modules bijbelse theologie. In die laatste van die drie wordt onder andere aan het boek Psalmen aandacht besteed. Dat dit Bijbelboek binnen de Bijbel een bijzondere plaats inneemt hoeft geen betoog. De kerkvader Athanasius heeft opgemerkt dat de Psalmen niet zozeer het Woord van God tot ons, maar voor ons is. Wat ook onze nood of zorg is, zo zei deze kerkvader, er zijn in dit boek altijd woorden te vinden die erbij passen, zodat u ze niet alleen kunt horen en dan verder gaan, maar ook kan leren op welke wijze uw kwaal geheeld kan worden. Door ons de Psalmen te geven legt God ons de woorden in de mond die wij moeten en mogen gebruiken als wij in gebed naderen tot Hem en in gezang Hem verheerlijken. In bijna alle Psalmen richt de Psalmist zich in de tweede persoon tot God. In de Psalmen wordt niet allereerst niet over God gesproken of in God Naam gesproken maar tot God gesproken.

De Psalmen: norm voor onze geloofsbeleving

De Bijbel is niet alleen de bron en norm van ons geloof en van onze levenspraktijk, maar ook van onze geloofsbeleving. Juist in verband met het laatste aspect zijn de Psalmen van groot belang. Ook wij die onder de nieuwe bedeling leven, moeten de vraag aan onszelf stellen of wij onze geloofsbeleving terugvinden in de Psalmen. Immers als wij de Heilige Geest hebben ontvangen en met die Geest worden vervuld, loven wij met psalmen, gezangen en geestelijke liederen (vgl. Ef. 5:19).

In de Psalmen staat God centraal, maar het is de psalmist die zich God tot God richt in nood, in dank en in lof. Wie recht doet aan de inhoud van Gods openbaring spreekt niet alleen over wat God gedaan heeft in de geschiedenis, maar ook over zijn verhouding tot de mens en in het bijzonder over Zijn omgang met de Zijnen. De Psalmen bieden ons geen zelfstandige antropologie maar wel een theologische antropologie. In dat kader mag en moet ook aandacht aan zelf onderzoek worden geschonken. De Psalmen leren ons dat er rechtvaardigen en goddelozen zijn. In de lijn van de Psalmen is de uitspraak van Blaise Pascal dat er slechts twee soorten mensen zijn: de rechtvaardigen die weten dat zij zondaar zijn en de zondaren die menen rechtvaardig te zijn.

Theologie en prediking die geen aandacht schenkt aan de omgang tussen God en de Zijnen, miskent dan ook een wezenlijk element van de bijbelse openbaring. Augustinus, aan wie de christelijke Kerk zoveel heeft te danken, heeft theologisch ook voor deze zaak aandacht gevraagd. Zijn Confessiones zijn qua genre met de Psalmen te vergelijken. De theologie en godsvrucht van Augustinus is dan ook heel diep door de Psalmen gestempeld. Hij wist dat een waar geloof een beleefd of een bevindelijk geloof is. De gereformeerde theologie en godsvrucht juist als zij bevindelijk van aard is en niet alleen over verbondsoprichting spreekt maar ook over omgang met God binnen het verbond, toont onder andere hierin haar katholieke karakter. Zij sluit daarin aan bij de augustijns-bernardijnse vroomheid van de christelijke Kerk van vóór de Reformatie.

De Psalmen zijn te verdelen in een aantal categorieën. Het grootste deel van de Psalmen past in de drie categorieën klaagpsalmen, dankpsalmen en lofpsalmen. De boetepsalmen zijn subcategorie van de klaagpsalmen. In de boetepsalmen klaagt de psalmist over de nood vaqn zijn zonden. De klaag- en dankpsalmen kunnen nog weer worden onder verdeeld in individuele en collectieve klaag- en dankpsalmen. Dat onderscheid is wel wat relatief. Psalm 51 laat ons zien dat David beseft dat zijn persoonlijke zonde gevolgen heeft voor Jeruzalem als hoofstad van zijn rijk. Vooral het gaat om de collectieve nood en dank moeten we benadrukken dat degenen die psalmen van dat karakter op hun lippen nemen de nood van het volk en de uitredding van het volk heel persoonlijk hebben ervaren. 

Bijna alle klaagpsalmen eindigen toch met het vooruitzicht van lof. Feitelijk is er maar één uitzondering. Dat is Psalm 88. De psalmist spreekt God aan als ‘O HEERE, God mijns heils’. Dan volgt ene lange klacht. Calvijn heeft gezegd dat de Geest van God hier door de mond van Heman een vorm van gebed geeft voor allen wier toestand als het ware wanhopig is. Zeker is dat elke ware godvruchtige zowel zijn nood als zijn vreugde kan verwoorden met de Psalmen. Daarbij is het niet zonder betekenis dat het Psalmboek eindigt met een vijftal lofpsalmen (Ps. 146-150) die zowel beginnen als eindigen met Hallelujah/loof de HEERE. Uiteindelijk gaat het om de lof van God. Daarin wijzen deze laatste Psalmen heen naar het nieuwe Jeruzalem. Daar zullen geen klachten meer worden geuit. Alle tranen zijn daar afgewist. Daar is de blijdschap en vreugde van de godvruchtigen onbepaald en wordt tot in alle eeuwigheid volmaakt Gods lof bezongen. 

De Psalmen: een liedboek en gebedenboek

De Psalmen zijn gezongen in de Eerste en de Tweede Tempel en op de heenreis naar of terug van het heiligdom. In de eredienst van de christelijke Kerk kregen de Psalmen een bijzondere plaats. Calvijn was één van degenen die in de eredienst enkel Psalmen en berijmde Schriftgedeelten wilde laten zingen, omdat hij daarbij ging om liederen die God Zelf aan de Kerk had gegeven. Wanneer in Efeze 5:19 over psalmen, lofzangen en geestelijke liederen gaat, zijn dat alle drie aanduidingen die voor de oudtestamentische Psalmen kunnen worden gebruikt. Het Jodendom noemt trouwens de Psalmen het Boek van de Lofliederen.

Het boek van de Psalmen is niet alleen een liedboek maar ook een gebedenboek. In de kloosters werden en worden de Psalmen gebeden. Er zijn roosters waarbij alle Psalmen in één week worden gebeden en dan wordt Psalm 51 elke dag gebeden. De Reformatie - en meer nog de Nadere Reformatie - heeft het zingen van Psalmen in gezinsverband beklemtoont. De Franse hugenoten zongen de Psalmen overal. In de velden, op hun werk enz. Dat verklaart dat tijdens het bewind van Lodewijk XIV een wet uitkwam waarin het zingen van Psalmen buiten kerkgebouwen en huizen werd verboden.

Laten de Psalmen niet alleen een bijzondere plaats in de prediking houden (vooral bij trouw en rouw is een woord vanuit de Psalmen hel gepast) maar ook het bidden stempelen en niet alleen worden gezongen maar ook de maat zijn van wat wij zingen. Gezangen met een bijbelse inhoud zijn een afspiegeling van de Psalmen.


Sponsor:

Jongbloed Media

Bijbels met Psalmen

Bijbels Herziene Statenvertaling

Bijbels voor jongeren

Kinderbijbels

Uitgeverij Groen