Algemeen
Over de berijmingen Digitaal schoolbord De Franse berijming Citaten (1) Citaten (2) De Nieuwe Psalmber... Niet-zingen is gev... Opinie
Onbekende psalmen Aangeboren muzikal... Psalmkeuze Populaire psalmen Aanpassen melodie Tips gezin, school... Moeilijke melodie&... Zingen bij Calvijn Gesprek over Onbek... Waak voor Wildgroei Discussie 1773 gez... Psalmberijming: ta... Ingezonden
Rubriek ingezonden Zingen van psalmen Geschiedenis Psalmen Meditatie over psa... Verantwoording Mee... Aanhef psalmen Theologie psalmen 1 Theologie psalmen 2 Tweestemmige Harmo... Studie berijmingen
Over Psalmen gespr... Over Psalmen gespr... Over Psalmen gespr... Over Psalmen gespr... Verder kijken
Ds. W. Pieters Catechisatieles
Catechismus vr. 6 Catechismus vr. 1 Catechismus vr. 2 Catechismus vr. 3 ... Catechismus vr. 10 Catechismus vr. 12 Catechismus vr. 13 Catechismus vr. 14 Catechismus vr. 15 Catechismus vr. 16 Catechismus vr. 17 Catechismus vr. 18 Catechismus vr. 19 Catechismus vr. 20 Catechismus vr. 21 Catechismus vr. 22 Catechismus vr. 23 Catechismus vr. 24 Catechismus vr. 25 Catechismus vr. 26 Catechismus vr. 28 Catechismus vr. 29 Catechismus vr. 30 Catechismus vr. 31 Catechismus vr. 32 Catechismus vr. 33 Catechismus vr. 35 Catechismus vr. 36 Catechismus vr. 39 Catechismus vr. 40 Catechismus vr. 42 Catechismus vr. 43 Catechismus vr. 45 Catechismus vr. 47 Catechismus vr. 49 Catechismus vr. 51 Catechismus vr. 52 Catechismus vr. 54 Catechismus vr. 55 Catechismus vr. 56 Catechismus vr. 57 Catechismus vr. 58 Catechismus vr. 59 Catechismus vr. 60 Catechismus vr. 61 Catechismus vr. 62 Catechismus vr. 63 Catechismus vr. 64 Catechismus vr. 65 Catechismus vr. 66 Catechismus vr. 67 Catechismus vr. 68 Catechismus vr. 69 Catechismus vr. 70 Catechismus vr. 71 Catechismus vr. 72 Catechismus vr. 73 Catechismus vr. 74 Catechismus vr. 80 Catechismus vr. 78 Catechismus vr. 79 Catechismus vr. 77 Catechismus vr. 76 Catechismus vr. 75 Dordtse Leerregels
H 1 artikel 1 H 1 artikel 2 H 1 artikel 3 en 4 H 1 artikel 5 H 1 artikel 6 H 1 artikel 7 en 8 H 1 artikel 10 en 11 H 1 artikel 12 H 1 artikel 15 H 1 artikel 17 H 2 artikel 1 en 2 H 2 artikel 3 H 2 artikel 5 H 2 artikel 6 H 2 artikel 7 H 2 artikel 8 H 3 artikel 1 H 3 artikel 2 H 3 artikel 3 H 3 artikel 4 H 3 artikel 5 H 3 artikel 6 H 3 artikel 7 H 3 artikel 8 H 3 artikel 9 H 3 artikel 10 H 3 artikel 11 H 3 artikel 12 H 3 artikel 13 H 3 artikel 14 H 3 artikel 15 H 3 artikel 16 H 3 artikel 17 Hoe moet ik omgaan met
Aalmoezen Aanvechtingen Achterklap Afgoderij Alcohol Ambt Antisemitisme Atheïsme Barmhartigheid Bastaardvloeken Beeldende kunst Bekering Bekommering Belediging Berusting Biblicisme Bijbel Bijbelkringen Bijbelverklaringen Bijbelvertalingen Bijgeloof Buitenkerkelijk ch... Catechisatie Censuur Chiliasme Chiromantie Concubinaat Confessionalisme Conflicten Creationisme Cultuur Dans Doodzonde De Doop Drift Dromen De duivel Eenzaamheid Eer Eerlijkheid Eeuwigheid Egoisme Eigendom Eigengerechtigheid Emancipatie Emotie Ergernis Erotiek Evangelicals Evangelie Evangelisatie Evolutietheorie Exorcisme Fanatisme Feestdagen Film Flirten Formulieren van ee... Fossielen Frustratie Fundamentalisme Gastvrijheid Gebed Gebed des Heeren Gebedsgenezing Gebedsverhoring Geboorteregeling Geduld Des HEEREN Lof
Johannes à Lasco ... Johannes à Lasco ... Johannes à Lasco ... Johannes à Lasco ... Johannes à Lasco ... Willem Farel (1) Willem Farel (2) Willem Farel (3) Willem Farel (4) Willem Farel (5) Willem Farel (6) Islam Girolamo Savonarola Petrus Datheen (1) Petrus Datheen (2) Johannes Calvijn (1) Johannes Calvijn (2) Johannes Calvijn (3) Johannes Calvijn (4) Maarten Luther (1) Maarten Luther (2) Maarten Luther (3) Maarten Luther (4) Maarten Luther (5) Maarten Luther (6) Maarten Luther (7) Maarten Luther (8) Maarten Luther (9) Maarten Luther (10) Ambrosius Guido de Brès (1) Guido de Brès (2) Guido de Brès (3) Guido de Brès (4) Guido de Brès (5) Guido de Brès (6) Guido de Brès (7) Guido de Brès (8) Augustinus (1) Augustinus (2) Augustinus (3) Augustinus (4) Augustinus (5) De Germanen Abt Gregorius Petrus Waldes (1) Petrus Waldes (2) John Wycliff Johannes Hus De Catechismus van Genève
Vraag 6 t/m 14 Vraag 21 t/m 29 Vraag 30 t/m 45 Vraag 46 t/m 49 Vraag 50 t/m 54 Vraag 55 t/m 59 Vraag 60 t/m 64 Vraag 65 t/m 72 Vraag 73 t/m 79 Vraag 80 t/m 87 Vraag 88 t/m 91 Vraag 92 t/m 100 Vraag 101 t/m 105 Vraag 106 t/m 110 Vraag 111 t/m 113 Vraag 114 t/m 125 Vraag 126 t/m 130 Vraag 131 t/m 135 Vraag 136 t/m 142 Vraag 143 t/m 157 Vraag 159 t/m 165 Vraag 166 t/m 184 Vraag 185 t/m 195 Vraag 196 t/m 199 Vraag 200 t/m 203 Vraag 204 t/m 207 Vraag 208 t/m 212 Vraag 213 t/m 216 Vraag 217 t/m 223 Vraag 224 t/m 232 Vraag 233 t/m 239 Vraag 240 t/m 252 Vraag 253 t/m 255 Vraag 256 t/m 259 Vraag 260 t/m 265 Vraag 266 t/m 295 Vraag 296 t/m 308 Vraag 309 t/m 323 Vraag 324 t/m 332 Vraag 333 t/m 339 Vraag 340 t/m 356 Vraag 357 t/m 373 De Catechismus van Gen�ve
Vraag 1 t/m 5 Vraag 15 t/m 20 Staan tijdens het ... Waar jij mee zit
Gospelmuziek Onbekeerd na een k... Gods berouw De speelfilm Gods eer boven eig... De naam HEERE in d... Voor elkaar bidden Vruchten van de we... Kringgebed De verboden boom Hoogmoed Geen last van je z... Belijdeniscatechis... Rechtvaardiging en... Ben ik uitverkoren? Genade onder voorw... Popmuziek en house... De vergeving van z... Schriftuurlijke pr... Zondigen tegen je ... Jezus een hindernis Het erkennen van z... Moedeloosheid Gods kinderen en God Zondesmart Vierschaar Boetvaardigheid De doopbelofte Geroepen tot predi... Mensverheerlijking Bijna-dood-ervaring Een kind dat sterft Opvoeden De zonden haten Computerspelletjes Zonde tegen de Hei... Wat is bidden De gemeenschap der... De echte en blijve... Vergeven bij een e... Beloften voor onbe... De Drie Verbonden Troost ontvangen u... Het Boek Geloven in of aan ... Hoofdbedekking bij... Verbond maken met ... Gebedsverhoring Vruchten Heilige Geest
Liefde Blijdschap Vrede Lankmoedigheid Goedertierenheid Goedheid Geloof Zachtmoedigheid Matigheid Ergens las ik
Opvoeding jeugd De naaste in nood ... William Grimshaw (1) William Grimshaw (2) Citaten Spurgeon e... De Bijbel in jouw ... De Bijbel in jouw ... Belijdenis van zon... Depressiviteit Afvallige bijbelwe... Bijbel - ondersche... Het begin van de K... Bemoediging in don... Uit een brief van D.J.Crag
Brieven van D.J Cr... Brieven van D.J.Cr... Brieven van D.J.Cr... Brieven van D.J.Cr... Brieven van D.J.Cr... Brieven van D.J.Cr... Brieven van D.J.Cr... Brieven van D.J.Cr... Brieven van D.J.Cr... Brieven van D.J.Cr... Brieven van D.J.Cr... Brieven van D.J.Cr... Brieven van D.J.Cr... Brieven van D.J.Cr... Brieven van D.J.Cr... Brieven van D.J.Cr... Brieven van D.J.Cr... Brieven van D.J.Cr... Brieven van D.J.Cr... Korte series
Wonderlijke Ontmoe... Wonderlijke Ontmoe... Wonderlijke Ontmoe... Wonderlijke Ontmoe... Wonderlijke Ontmoe... Wonderlijke Ontmoe... Uit vroeger tijden... Uit vroeger tijden... Wie is God? (1) Wie is God? (2) Overdenkingen
Overdenkingen (1)  Overdenkingen (2)  Overdenkingen (3)  Overdenkingen (4)  Overdenkingen (5)  Overdenkingen (6)  Overdenkingen (7)  Overdenkingen (8)  Overdenkingen (9)  Overdenkingen (10)  Demonologie
Demonologie - 1 Demonologie - 2 Demonologie - 3 Demonologie - 4 Demonologie - 5 Demonologie - 6  Demonologie - 7 Demonologie - 8 Demonologie - 9 Demonologie - 10 Orthopraxie
Orthopraxie - 1 Orthopraxie - 2 Orthopraxie - 3 Orthopraxie - 4 Orthopraxie - 5 Orthopraxie - 6 Orthopraxie - 7 Orthopraxie - 8 Orthopraxie - 9  Orthopraxie - 10 Orthopraxie - 11 Orthopraxie - 12 Orthodoxie
Verkiezing (1) Verkiezing (2) Verkiezing (3) Verkiezing (4) Verkiezing (5) Verkiezing (6) Verkiezing (7) Verwerping Jongstervende kind... Het offer van Chri... Verlossing Zaligmaking Onze geestelijke s... Wie is God? (1) Wie is God? (2) Overig
Westminster Catech... Gesprek met anders... Geen zondebesef  Anekdotes-1 Anekdotes-2 Brief aan Diognetes Nieuwe wijn en oud... Bijbellezen aan ta... Citaten Thomas Wat... De Christenreis De Rechabieten Helpt u mee? 0
Catechismus vr. 53

Bijbelse Theologie over de Psalmen

Auteur: ds. P. de Vries

Een module bijbelse theologie over de Psalmen
Deel 2

De Psalmen: de Bijbel in het klein

de christologie van de Psalmen

De Psalmen zijn meer dan eens de Bijbel in het klein genoemd. Alle belangrijke bijbelse en oudtestamentische thema’s vinden wij terug in de Psalmen. Dan moeten we denken aan de schepping, de uittocht uit Egypte, de Messiasverwachting, de verkiezing van Sion en het verlangen naar Sion, Gods verbond met Abraham en niet te vergeten het onderscheid tussen rechtvaardigen en goddelozen. Niet toevallig is dat het boek Psalmen opent met een Psalm waarin dat laatste thema centraal staat. De tweede Psalm is een zogenaamde koningspsalm. Koningspsalmen hebben heel in het bijzonder een messiaans karakter en dat geldt zeker ook van Psalm 2. 

Juist vanwege het messiaanse karakter is het boek van de Psalmen samen met Jesaja het meest geciteerde oudtestamentische Bijbelboek in het Nieuwe Testament. De christelijke Kerk heeft vanouds zeven Psalmen als messiaans aangewezen. Echter, in het Nieuwe Testament zelf wordt elke Psalm messiaans geïnterpreteerd. Dat geldt niet alleen Psalm 2 of Psalm 110 (het meest geciteerde oudtestamentische Schriftgedeelte in het Nieuwe Testament) maar ook voor Psalmen die de Vroege Kerk niet als messiaans heeft getypeerd. Te denken valt aan Psalm 42; een Psalm waarop de Heere Jezus Zelf zinspeelde toen Hij in de hof van Gethsemané klaagde dat zijn ziel geheel bedroefd was tot de dood toe. Ik noem ook Psalm 69:10a wordt in het kader van de tempelreiniging op Christus toegepast. ‘En Zijn discipelen werden indachtig, dat er geschreven is: De ijver van Uw huis heeft mij verslonden’ (Joh. 2:17). Wanneer we in Johannes 15:25 lezen ‘Zij hebben mij zonder oorzaak gehaat’ wordt gezinspeeld op Psalm 69:10b ‘en de smaadheden dergenen, die U smaden, zijn op mij gevallen.’

De Vroege Kerk gebruikte hier het begrip ‘prosopopoeia’. In de persoon die spreekt, is een andere persoon aan het woord. Het gaat er bij de Psalmen om dat in de persoon van de psalmist Christus aan het woord is. Wie de Psalmen zo leest, ziet niet alleen de koningspsalmen als messiaans, maar kan plaatsen waarom juist ook de Psalmen waarin over het lijden en de vervolging van David/de psalmist wordt gesproken een messiaanse betekenis hebben. De gang van David is een voorafschaduwing van de gang van Zijn grote Zoon en de gang van Davids grote Zoon is weer de gang van al de Zijnen, namelijk door lijden tot heerlijkheid. 

Hier achter ligt het bijbelse begrip dat er een diepe eenheid is tussen God en Zijn volk dan wel Christus en Zijn gemeente. In Zijn gemeente is Christus Zelf aanwezig. Dat geldt niet alleen voor de nieuwtestamentische gemeente maar ook voor de oudtestamentische gemeente. Hier is het begrip typologie van belang. Als in het spoor van het Nieuwe Testament de christelijke Kerk het Oude Testament typologisch leest, gaat het om meer dan men heenwijzingen van Christus ziet in oudtestamentische personen, gebeurtenissen en instellingen. In de tweede eeuw schreef Melito, bisschop van Sardis in zijn paaspreek dat de Heere Jezus Christus is in Abel is vermoord, in Isaak gebonden, in Jakob verbannen, in Jozef verkocht, in Mozes buiten gelegd, in het lam geslacht, in David vervolgd en in de profeten verguisd. Christus was was werkelijk door Zijn Geest in hen aanwezig. Dat verklaart ook dat het bij meerdere Psalmen niet zo eenvoudig is om uit te maken of zij nu profetisch of typologisch moeten worden gelezen. Ik wijs op Psalm 72.

Als wij met de Vroege Kerk en met mannen als Luther, Kolhbrugge en Bonhoeffer alle Psalmen vanuit Christus gelezen, gaan wij in het spoor van het Nieuwe Testament. Ook in de wijze waarop het Nieuwe Testament met het Oude Testament omgaat, behoort de Bijbel voor ons normatief.

Jeruzalem in de Psalmen

In de Psalmen heeft Jeruzalem met het heiligdom van God een grote plaats. De psalmisten verlangden naar Jeruzalem. Niet alleen omdat daar de vorst uit het huis van David zetelde, maar vooral omdat daar de ark van het verbond en later de tempel was. Ook hier is het begrip typologie weer van belang. De Heere Jezus heeft gezegd dat Hij meer is dan de tempel. Zoals de oudtestamentische vromen verlangden naar het heiligdom zo verlangen de gelovigen van de nieuwe bedeling naar gemeenschap met God door Christus. 

Het verlangen naar het heiligdom mag onder de nieuwe bedeling ook betrokken worden op het verlangen naar de samenkomsten van de gemeente waar de Heere Jezus Christus door Zijn Geest op een bijzondere wijze aanwezig. Bovenal mogen we het verlangen naar het heiligdom betrekken op het uitzien naar de nederdaling van het nieuwe Jeruzalem uit de hemel. Een stad die geen tempel nodig heeft, omdat God en het Lam Zelf haar tempel zijn.

De literaire schoonheid van de Psalmen

Wij lezen en onderzoeken de Bijbel allereerst vanwege haar inhoud. De Bijbel is echter ook een boek van literaire schoonheid. Dat geldt zeker de dichterlijke gedeelten van de Bijbel. Niet altijd onderstreept de literaire schoonheid heel uitdrukkelijk de inhoud al is zij er nooit van los te maken. Meer dan eens is dat verband er heel uitdrukkelijk. Zo noem ik dat in het Hebreeuw elk van de eerste vier Psalmen 144 (12 maal 12) lettergrepen heeft. Dat is uiteraard niet toevallig. Psalm 104, de Psalm over de schepping, is opgebouwd in zeven strofen. Hebreeuwse dichtverzen tellen veelal twee en soms drie versdelen die elk op elkaar zijn betrokken. Heeft een dichtvers drie versdelen en staat het ook nog eens in het midden van een Psalm, dan wordt zo op literaire wijze het belang van de inhoud onderstreept. Dat geldt bijvoorbeeld voor Psalm 84:7.

Bij de bestudering van de Bijbel in het algemeen en van de Psalmen in het bijzonder geldt dat wij de leiding van Gods Geest nodig hebben. De psalmisten gaan ons daarin zelf voor met hun beden ‘Zend Uw licht en Uw waarheid dat die mij leiden’ (Ps. 43:3a ) en ‘Ontdek mijn ogen, dat ik aanschouwe de wonderen van Uw wet’ (Ps. 119:18). Om de Schrift uit te leggen is niet alleen kennis nodig van de taal, de grammatica en de historische achtergronden, maar ook geestelijke ervaring. Onze geestelijke ervaring moet overeenstemmen met die van de psalmist willen wij zijn nood en zijn vreugde echt verstaan. Luther zei dat alleen de ervaring/bevinding ons tot een echte theoloog maakt. Dat geldt voor elke christen. Dat geldt dubbel voor hen die geroepen zijn om het Woord te bedienen.


Sponsor:

Jongbloed Media

Bijbels met Psalmen

Bijbels Herziene Statenvertaling

Bijbels voor jongeren

Kinderbijbels

Uitgeverij Groen