Spreuken 10:1 - de jeugdbijbel in de Bijbel
Auteur: ds. W. Pieters
"Een wijze zoon verblijdt zijn vader
maar een zotte zoon is de droefheid van zijn moeder."
Spreuken 10 vers 1
Met Spreuken 10 begint het eigenlijke boek. In de negen voorafgaande hoofdstukken ging het over enige algemene waarheden van groot belang om recht en rein te leven. Nu gaat de spreukendichter allerlei min of meer losse waarheden op een rij zetten. Deze waarheden hebben meestal meer dan één mogelijkheid van toepassing. Ze gelden dus op verschillend terrein.
Ze zijn bedoeld om levenswijsheid bij te brengen. Vooral in je jonge jaren heb je dat nodig. De samenlevingsvraagstukken zijn immers best ingewikkeld. En dat is niet alleen in een eeuw van technologie zo, maar dat was in Salomo's dagen precies hetzelfde. Want wàt er ook verandert, uiteindelijk veranderen de basisgegevens niet. De moraal, dat wat goed en dat wat kwaad is. Het goede is in alle eeuwen goed en het afkeurenswaardige is in elke cultuur afkeurenswaardig. Nou ja, niet als het gaat om de etiquette (want wat in Nederland beleefd heet, vindt men in Engeland juist `impolite' / onbeleefd en wat men in Iran voor goede manieren verslijt, achten westerlingen misschien zeer onbeschaafd).
[Wil je een voorbeeldje? In Nederland geef je iemand de hand en noem je beleefd je naam, maar in Engeland achten ze dat onbehouwen: zo doe je niet, je láát je voorstellen bij die onbekende en je noemt niet zelf je naam. Een tweede voorbeeld: In Iran / Perzië wordt het als een teken van groot fatsoen geacht om na het eten flink te boeren, een bewijs, dat het je lekker heeft gesmaakt. Nu, je weet hoe men daar onder ons over denkt ...]
Maar toch wel als het gaat over de zedelijke dingen, van de Tien Geboden.
En daarover gaat het nu in het Spreukenboek van Salomo. Hij bedoelt geen beleefdheidsvormen bij te brengen, maar de normen van God Zelf aan te leggen. En dan begint hij in hoofdstuk 10 met een kernachtige en kenmerkende uitspraak: "Een wijze zoon verblijdt zijn vader, maar een zotte / dwaze zoon is de droefheid van zijn moeder." (En dat geldt natuurlijk ook precies zo voor een wijze of dwaze dochter.) Hiermee is heel het boek getoonzet. Het gaat om wijsheid en dwaasheid. Jij en ik, wij zijn één van beiden.
Wat wijsheid is, heeft Salomo uitvoerig uiteengezet in de voorafgaande negen hoofdstukken. Onder andere wel in het laatste hoofdstuk. Daar stelt hij de Ware Wijsheid tegenover de dwaasheid. En de bekende zin staat erin: `De vreze des HEEREN is het beginsel, de oorsprong, der wijsheid.
Nu schrijft hij in het eerste vers van het eigenlijke boek der spreuken over een heel bijzonder gevolg van de wijsheid en ook van de dwaasheid. Een gevolg van wijsheid is blijdschap, een gevolg van dwaasheid is droefheid. Voor wie? Niet voor zomaar iemand, niet voor allerlei mensen in het algemeen, maar voor je eigen vader en moeder!
Denk aan een drugverslaafde, die vanwege diefstal in de gevangenis terecht komt! Wat een droefheid voor het moederhart, dat niet ophield van haar kind te houden ...
Denk daarentegen aan een gehoorzaam meisje, dat haar zwakke moeder trouw en liefdevol helpt en zo een zonneschijn in huis is! Wat een blijdschap voor haar ouders, die deze dankbare liefdedienst met vreugde gadeslaan ...
Een stap verder: een jongen, die de vreze des HEEREN verlaat (en wat is dat duidelijk dwaas!); wat heeft een godvrezende vader daar een verdriet van! Hij ziet zijn jongen voort rennen naar de eeuwigdurende rampzaligheid en zijn hart breekt bij de vreselijke gedachte ...
Andersom ook een stap verder: een meisje, dat van jongsaf de HEERE teer heeft gevreesd en een voorbeeld van ware wijsheid was voor haar broers en zussen; en die door een auto-ongeluk om het leven komt! Wat mengt zich daar in het treurend ouder-hart een wonderschone blijdschap, nu zij hun dierbare kind mogen nastaren naar de eeuwige zaligheid ...
Mag ik je ouders wat toewensen? Dit: dat ze een wijze zoon, een wijze dochter hebben! Een zoon, die lust heeft om in de wegen van God te wandelen; een dochter, die verlangt om de Heere Jezus steeds te volgen, waar Hij ook heen gaat. Lijk jij op één van deze twee?
