Spreuken 14:30 - de jeugdbijbel in de Bijbel
Auteur: ds. W. Pieters
Een gezond hart is het leven des vleses,
maar nijd / afgunst is verrotting der beenderen.
Spreuken 14 vers 30
Medisch gezien worden de bloedcellen gevormd in het beenmerg. Vandaaruit komt het bloed in onze aderen terecht en wordt het rondgepompt door ons hart. Bovendien zitten er talloze sluisdeurtjes in onze aderen, die open en dicht gaan en zo wordt de bloeddruk gelijk verdeeld over je hele lichaam, van teen tot oor.
Bloed is van levensbelang. Een bloedziekte is daarom ook zeer ingrijpend, want het raakt alle lichaamsdelen. Een orgaan zoals een nier of een long kun je nog missen, een ledemaat zoals een arm of een been ook wel, maar bloed niet.
Uit allerlei bloedtesten kan men afleiden, wat iemand mankeert. Heeft iemand beenmergkanker, dan is dat een ziekte die de bron van het leven raakt. Alleen transplantatie is dan nog een mogelijkheid om beter te worden.
Nijd / jaloezie of afgunst wordt hier genoemd omdat het de bron van het leven aantast. Zo diep kan nijd zitten, dat het onmogelijk te verhelpen is. Bovendien, heeft nijd zich eenmaal genesteld in het diepst van je leven, dan dringt het daarin door in alle facetten.
Salomo noemt daarom in Spreuken 27 vers 4 jaloezie erger dan toorn. Waarom? Omdat toorn plotseling opkomt en ondiep zit, maar jaloezie is iets langdurigs en zit heel diep.
'Verrotting' is niets minder dan stank en verval. Kanttekening 6 erbij vermeldt: het is een verharding van boosheid.
Als Paulus in Romeinen 12 vers 19 zegt "Geeft de toorn plaats", dan bedoelt hij dat je je boosheid de tijd moet geven om te stillen. Misschien is daaruit wel de uitdrukking afgeleid: tel eerst tot tien voordat je wat terug zegt. Laat deze ziekte niet chronisch worden!
Jaloezie omvat veel dingen. Je gunt een ander geen voorspoed. Je zoekt je voordeel, terwijl je een ander schade aandoet of zijn naam beschadigt. Of je ziet dat een ander meer deelt in de gunst van je vriend dat jij, en je kunt dat niet hebben.
De Bijbel is op dit punt het meest eerlijke boek. We lezen dat Rachel Lea benijdde vanwege de kinderzegen. Tussen het Tien-stammenrijk (Efraïm) en het Twee-stammenrijk (Juda) was nijd. Zie Jesaja 11 vers 13. Uit nijd hebben de vorsten en stadhouders Daniël in de leeuwenkuil laten werpen. De arbeiders die de hele dag in de wijngaard gewerkt hadden, waren boos dat zij dezelfde beloning kregen, als zij die maar een uurtje gewerkt hadden, Mattheüs 20 vers 15. Ook de discipelen van Johannes de Doper waren jaloers dat Jezus meer discipelen maakte dan Johannes. Zie Johannes 3 vers 25, 26.
De Statenvertalers vertalen negatieve jaloezie met 'nijd' en positieve jaloezie met 'ijver'. Nijd gaat samen met liefdeloosheid, maar ijver gaat samen met liefde. Hier zijn ook voorbeelden van te noemen. Paulus zegt in Romeinen 11 vers 11 dat de heidenen de zaligheid gekregen hebben om de joden tot jaloersheid te verwekken. Kanttekening 54 is treffend en luidt als volgt: "Dat is, dat de joden door het voorbeeld van de gelovige heidenen mogen opgewekt worden, om het Evangelie mede aan te nemen en zich tot Christus te bekeren, en daardoor de zaligheid mede te verkrijgen. Want jaloersheid is ook een beweging van het gemoed, waardoor iemand ziende dat een ander enig goed heeft, wat hij niet heeft, met een ijver en lust wordt ontstoken om naar hetzelfde goed mede te trachten en dat te verkrijgen."
Van deze positieve jaloezie zegt de bruid uit het Hooglied tegen de Bruidegom: de liefde is sterk als de dood, de ijver is hard als het graf (Hooglied 8 vers 6). De kanttekening zegt: "Deze ijver verslindt (= eet en slokt op) alle moeilijkheden en overwint ze."
Alleen deze liefde kan jouw hart gezond maken. Je mag gerust positief jaloers zijn op Gods kinderen. Wees het maar. Je zult dan alle negatieve jaloezie overwinnen. Deze liefde is niet (negatief) jaloers, want ze zoekt zichzelf niet. Je zoekt dan de eer van God en het behoud van je medemens. Deze ijver is het juiste tegengif voor de ziekte die 'nijd' heet.
Dan heb jij een geestelijk gezond hart. Want deze liefde is een medicijn voor je beenderen (Spreuken 16 vers 24). Als deze liefde-ijver het merg van je been uitmaakt, dan zal het heel je leven doordringen. Wat heerlijk, of niet?
