Catechismus vraag 47 uitleg: Is dat Christus niet bij ons tot het einde er wereld, gelijk Hij ons beloofd heeft?
Auteur: ds. W. Pieters
"Great is Thy faithfulness", zo luidt een lied dat de kinderen op de Springford-school wel eens zingen. Het is een Bijbeltekst uit Klaagliederen 3:
"Uw trouw is groot."
Daar moet ik aan denken, nu ik verder ga om over de hemelvaart van Christus te schrijven. Deze trouw van Jezus Christus is namelijk in het geding, wanneer we Hem - als het ware - voor onze ogen naar de hemel zien gaan. Waarom? Omdat Hij heeft beloofd, dat Hij niet zal weggaan ... En nu gat Hij toch weg ...
Dit punt stelt de Heidelbergse Catechismus aan de orde in vraag en antwoord 47:
Is dan Christus niet bij ons tot het einde der wereld, zoals Hij ons beloofd heeft?
Je begrijpt dat deze vraag op komt. Want Christus heeft het Zelf gezegd. Het was ergens tussen opstandingsdag en hemelvaartsdag. Hij komt in Galilea Zijn discipelen opzoeken en Hij zegt de volgende drie dingen:
1."Mij is gegeven alle macht in hemel en op aarde."
2."Gaat dan heen, onderwijst al de volken, die dopende in de Naam des Vaders, en des Zoons, en des Heiligen Geestes; lerende hen onderhouden alles wat Ik u geboden heb."
3."En zie, Ik ben met u al de dagen tot de voleinding der wereld. Amen."
Het eerste is wel in overeenstemming met de hemelvaart van Christus; het tweede ook. Maar het derde? Is dat niet in tegenspraak met zijn vertrek? Als Hij weggaat, blijft Hij toch niet?! En als Hij blijft, gaat Hij toch niet weg?! Je zou deze vraag van de Catechismus kunnen beschouwen als een puzzel. Maar dat is natuurlijk niet de bedoeling. Je zou deze vraag ook nieuwsgierig kunnen lezen en denken: ja dat is eigenlijk wel een probleem; hoe zit dat? Maar de vraag in onze Catechismus is veel ernstiger. Het gaat om twee lévensbelangrijke dingen. In de eerste plaats om de troost van Christus' gemeente; en in de tweede (nog belangrijker) plaats om de betrouwbaarheid van de Heere Jezus.
Om met het eerste te beginnen. Zonder Jezus' aanwezigheid is de Kerk verweesd. Wat is dat? Een wééskind. Dan is ze op deze aarde totaal eenzaam en helemaal troosteloos. Waarom dan? Nou, om de eenvoudige reden dat de band tussen Christus en Zijn volgelingen zó sterk is, dat ze elkaar niet kunnen missen. Verder zijn de vijanden van de Kerk van Jezus Christus zo sterk en listig, dat ze in zeer korte tijd wel hopeloos ten onder moet gaan, wanneer de Heere Jezus, haar trouwe Goede Herder, niet bij haar is. Kijk, dáárom belooft Jezus Zijn discipelen ook: Ik ben met u, ál de dagen, voor altijd. Daar komt bij: de opdracht die de Kerk moet vervullen is bovenmenselijk zwaar. Dat kan zij nooit zonder de aanwezigheid van haar Zaligmaker. Wat is die opdracht? Het twee punt dat Jezus zegt: de wereld ingaan om alle volken te onderwijzen. In het Grieks staat iets als: 'Ga dan heen, maak alle volken tot discipelen, leerlingen. Nou, hoe moeten die paar eenvoudige ex-vissers uit Galilea dát toch klaarspelen? Dat lukt ze nooit. In die vijandige, geleerd Griekse en Romeinse wereld gaan, waar alle mensen al hun eigen godsdienst hebben, vaak veel knapper en mooier dan die eenvoudige 'godsdienst' van Jezus ... Nee, zonder Jezus kunnen ze het wel vergeten. Dan kun je er net zo goed niet aan beginnen. Maar gelukkig, Jezus zegt (1) Mij is gegeven álle macht - Ik kan Mijn vijanden aan; Ik weet alle tegenstand tegen het Evangelie te overwinnen; en (2) Ik ben bij jullie als jullie de wereld ingaan. Jullie hoeven het werk niet zonder mij te klaren.
Maar ... Nu gaat Jezus toch weg. Nu gaat Hij naar de hemel. Nu verlaat Hij ze. Hoe moet dat nu? Is de Kerk niet door de hemelvaart van Christus eigenlijk bankroet; is het scheepje van de Kerk niet gekapseisd? En verder, is het naar de hemel gaan van de Heere Jezus niet hetzelfde als: Zijn gemeente in de steek laten? En betekent dit dan niet dat Hij ontrouw, onbetrouwbaar is? O, wat kunnen er veel twijfelvragen oprijzen in het hart van Gods kind! Twijfel is heel erg, allermeest wel als je aan God, an Zijn Zoon, twijfelt. Als je aan je eigen betrouwbaarheid twijfelt, kan dat niet zoveel kwaad. Of beter gezegd: het is wel goed om aan je eigen betrouwbaarheid te twijfelen, net als aan je eigen standvastigheid of wijsheid. Maar aan de betrouwbaarheid van Christus te twijfelen ..., dát zou erg zijn. Daarom moet het probleem van vraag 47 eerst worden opgelost (wat we DV volgende maand zullen doen). Nu zeg ik niet, dat de opstellers van onze Catechismus aan Jezus' betrouwbaarheid hebben getwijfeld. En ook zeg ik niet dat de discipelen na Jezus' hemelvaart eraan hebben getwijfeld of Jezus wel getrouw Zijn belofte zou nakomen. Integendeel, nadat ze Jezus ten hemel hadden zien gaan, gingen ze blij terug naar Jeruzalem. Ze vertrouwden er ten volle op, dat díe Jezus, Die nu weg was, toch niet weg was.
Ik wil je aandacht ten slotte vestigen op het woordje 'ons', dat in vraag 47 staat. Aan wie heeft de Heere Jezus beloofd, dat Hij bij ze zou zijn? Aan jou en mij? Welnee, wij waren er nog helemaal niet. Het is immers al bijna tweeduizend jaren geleden. Dus, logisch gezien moet er staan: is dan Christus niet bij Zijn discipelen tot aan het einde der wereld, zoals Hij hen beloofd heeft. Maar dit staat er niet. Er staat: 'bij óns', en 'zoals Hij óns beloofd heeft'. Hier zien we de gelovige 'redeneerkunst' van de Catechismus en van de hele kerk der Reformatie. Een belofte aan de discipelen gedaan, is ook aan óns gedaan, wanneer wij hetzelfde dierbare geloof deelachtig zijn. Dit blijkt in deze belofte nog des te sterker, want de discipelen zijn niet meer hier, terwijl Jezus toch zegt 'tot aan het einde der wereld'; en dus moet Hij wel bedoeld hebben: Ik ben en blijf bij jullie én allen die door jullie prediking in Mij zullen geloven. Het staat er niet letterlijk, maar het is wel de enige mogelijke gevolgtrekking. En een wettige gevolgtrekking uit een Bijbelwoord, is van hetzelfde kaliber als dat Bijbelwoord, waarvan het een gevolgtrekking is. Het woord van Jezus luidt: Ik ben met u. De gevolgtrekking is: Hij bedoelt met 'u' ook allen die bij die discipelen horen tot aan het einde van de wereld, de laatste dag van de wereldgeschiedenis. Moeilijk? Span je dan maar een beetje in, want het is de moeite waard, om ook vandaag zeker te weten dat Jezus mét Zijn Kerk is hier op aarde, ondanks alle sombere dingen, ondanks alle vijandschap, verwereldlijking en teleurstelling ...!
