Orthopraxie - 3
Auteur: ds. W. Pieters
In Efeziërs 5 vers 17 schrijft Paulus:
"Daarom weest niet onverstandig, maar verstaat wat de wil des Heeren is."
Omdat de dagen boos zijn, moeten wij niet onverstandig zijn; en ook niet onverstandig handelen. Het tegendeel moet zelfs het geval zijn: wij moeten verstaan wat Gods wil is. 'Verstaan' betekent zo iets als: tot het inzicht komen. Hoe kunnen wij tot dit inzicht komen? Het Griekse woord wijst erop dat de kennis die hier bedoeld wordt, wordt verkregen door onze zintuigen. We moeten dus niet dromen en (alleen maar) mediteren, maar (vooral ook) lezen en opletten. We kunnen de wil des Heeren leren kennen uit Zijn Woord. Onlangs vroeg ik aan een man of hij wel hoofd van zijn gezin was. Hij dacht het wel, zei hij. Toen vroeg ik hem: weet je ook wat dat inhoudt? Toen bleef hij het antwoord schuldig. Ik vroeg hem vervolgens of hij wel eens uit de Bijbel las. Het antwoord was: alleen aan tafel. Kijk, om hoofd van je vrouw en je gezin te kunnen zijn, moet je weten hoe God wil dat je dit bent. En om Gods wil in deze te weten te komen, moet je de Bijbel lezen. Dit is zomaar één voorbeeld.
Nee, ik ben mij heel goed bewust dat het niet automatisch gaat, alsof het lezen van de Heilige Schrift ons die kennis verschaft. Maar ik denk dat iedere (luie) lezer zich ook wel bewust zal zijn, dat het in ieder geval niet zo automatisch gaat, dat je zónder het lezen van de Bijbel deze kennis wel zult krijgen.
Daarom maakt de apostel er ook een bevel van; geen wens, maar een opdracht: zorg ervoor dat u inzicht krijgt in de wil van God!
Ja, dezelfde apostel weet ook van de plaats van het gebed in deze. In Kolossenzen 1 schrijft hij, in vers 9:
"Wij houden wij niet op voor u te bidden en te begeren dat gij vervuld moogt worden met de kennis van Zijn wil, in alle wijsheid en geestelijk verstand."
Dus alleen God kan ons dat inzicht in Zijn wil geven. Daar mogen we dan ook om vragen, zowel voor onszelf als ook voor onze kinderen of ouders, vrienden of gemeenteleden. En dan niet maar een beetje, nee: de apostel schrijft: VERVULD WORDEN. Wat heerlijk als je helemaal vol wordt van de kennis van Gods wil. Lijkt je dat ook niet?
En weet je wat het resultaat, de vrucht, van deze kennis is? vers 10:
"Opdat gij moogt wandelen waardig de Heere, tot alle behaaglijkheid, in alle goede werken vrucht dragende."
In Romeinen 12 vers 2 schrijft dezelfde apostel het precies andersom. Niet eerst de kennis van Gods wil en vervolgens godzalig leven, maar:
"Wordt aan deze wereld niet gelijkvormig; maar wordt veranderd door de vernieuwing van uw gemoed, opdat gij moogt beproeven, welke de goede, en welbehagende en volmaakte wil van God is."
Dus: eerst vernieuwd worden, afgezonderd leven, en zo de wil van God - die goed is en welbehagend en volmaakt - gaan ondervinden / beproeven [= onderscheiden].
In het volgende vers van de brief die we napluizen op de vraag wat een orthoprax leven inhoudt, schrijft hij (Efeziërs 5 vers 18):
"En wordt niet dronken in wijn, waarin overdaad is, maar wordt vervuld met de Geest."
Het is net alsof Paulus zegt: als je de wil van God gaat ontdekken, wil je je niet meer volgieten met alcoholica. En andersom is ook waar: als je de wil van God wil leren kennen, moet je je niet overgeven aan een leven waarin wijn nummer 1 is.
Wat dan? Wel, zie vol te worden van de Heilige Geest.
Nee, Paulus veronderstelt niet dat wij over de Heilige Geest kunnen beschikken en zelf ervoor kunnen zorgen om vol te worden met de Heilige Geest. Maar Paulus blijft ook niet steken in 'bid dat God u vol maakt', of zo. Hij schrijft het op een heel wonderlijke manier: een bevel in de lijdelijke vorm. Dat zagen we net ook al in Romeinen 12 vers 2. Wordt niet gelijkvormig aan deze wereld; wordt veranderd. En nu in Efeziërs 5 vers 18: wordt niet dronken, wordt vervuld.
Hoe kun je ervoor zorgen om niet dronken te worden? Door geen wijn / alcoholica te drinken, natuurlijk. Dat weet iedereen. Deze opdracht lijkt ons wat ongepast. Paulus schrijft immers aan kinderen van God. Hebben zij het ook nog nodig om tegen dronkenschap te worden gewaarschuwd? Het blijkt! En laten wij hieruit leren dat we dus nooit te goed zijn om in deze of andere zonden te vallen. Dat kunnen we ons wel verbeelden, maar het is niets anders dan alleen maar verbeelding!
ORTHOPRAXIE
Wijn is niet slecht, mits met mate gebruikt. Omdat dit 'met mate' zo moeilijk is voor heel wat mensen, is het niet slecht om van wijn en andere alcoholica af te zien.
In ieder geval is het slecht om je ermee vol te gieten, waar over Paulus het heeft in Efeziërs 5. Daar schrijft hij eigenlijk over het vol worden met de Heilige Geest. Maar in plaats dat hij meteen noemt, waar het over gaat, voegt hij ertussen:
"En wordt niet dronken in wijn, waarin overdaad is."
En dan vervolgt hij met:
"... maar wordt vervuld met de Geest."
Hoe kun je vermijden om dronken te worden? Gewoon niet drinken! Hoe kun je 'bewerken' om met de Geest vervuld te worden? Dat schrijft de apostel in het volgende vers. Let wel, wat nu volgt, is geen automatisme, maar middel in Gods zegenende handen:
"Sprekende onder elkaar met psalmen, en lofzangen, en geestelijke liederen, zingende en psalmende voor de Heere in uw hart."
Deze zin begint met een tegenwoordig deelwoord of participium, die je de volgende manier kunt weergeven: 'door te ...' Je krijgt dan de volgende oproep:
'Wordt vervuld met de Geest door met elkaar psalmen te zingen.'
Dit is een belangrijk middel. In het Oude Testament lezen we over een profeet, Elisa, die met de Geest werd vervuld toen er op de harp werd gespeeld. Dat muziekinstrument en dat spelen erop kon het natuurlijk niet bewerken, maar toch ... God gebruikte dat middel. Zo is het met het samen zingen ook: met het zingen van psalmen veroorzaken of bewerken wij het niet dat de Heilige Geest ons vervult, maar God wijst ons hier aan, welk middel Hij wil gebruiken om ons met Zijn Geest te vervullen. God kan werken zonder middelen, zoals bij de schepping, maar gewoonlijk werkt Hij door middelen. Waarom? Omdat dit Hem behaagt. Ook omdat Hij ons heeft gemaakt als mensen geschapen naar Zijn beeld en gelijkenis, zodat wij volledig mogen participeren in dat eenzijdige Godswerk, namelijk als denkende, willende, kiezende en dus verantwoordelijke mensen.
Wil jij vol worden met de Geest van Christus? Zing dan psalmen, lofzangen en geestelijke liederen. Niet als tovermiddel, maar in biddend opzien tot de Al-zegenaar!
17 Wij zingen veel te weinig!
Wat moet je dan zingen? Paulus zegt: psalmen, lofzangen en geestelijke liederen. De Griekse woorden luiden: 'psalmois kai humnois kai ooidais pneumatikais'. Wat bedoelt de Schrift hier met deze drie woorden? Volgens de kanttekeningen:
'Deze drie soorten van geestelijke gezangen dienen tot één doel, namelijk om de geest te vermaken. Ze worden door sommigen zó onderscheiden, dat 'psalmen' allerlei geestelijke gezangen zijn die niet alleen met de stem, maar ook met snarenspel geoefend worden; 'lofzangen' zijn dankzeggingen tot God, of lofdichten van Gods genade jegens ons; en 'geestelijke liederen' zijn zulke gedichten waarin allerlei geestelijke leringen worden begrepen. Deze verscheidene namen schijnen uit de verscheidene opschriften der psalmen Davids genomen te zijn.'
Anderen - onder wie Matthew Henry - leggen het als volgt uit:
'Door 'psalmen' worden de psalmen Davids bedoeld, of zulke liederen die geschikt waren om onder begeleiding van muziekinstrumenten gezongen te worden. 'Lofzangen' zijn zulke liederen die meer bepaald Gods heerlijkheid bezingen, zoals die van Zacharias, Simeon. 'Geestelijke liederen' omvatten een grotere verscheidenheid van onderwerpen, leerstellige, profetische, historische enz.'
Hoe het ook zij, in ieder geval kunnen we het er over eens zijn, wat ds. Henry direkt daarna opmerkt:
'Hoewel Christenen vijanden zijn van onbetamelijke vrolijkheid, worden zij wel aangemoedigd tot vreugde en blijdschap, en om daarvan ook blijk te geven. Gods volk heeft reden om zich te verblijden en te zingen van vreugde.'
Een voorbeeld hoe krachtig het lofzingen is, vind je in Handelingen 16, waar we lezen over een aardbeving na een lofzang: Paulus en Silas in de gevangenis.
Om zo te zeggen: door met je hart (!) voor God te zingen, tot Zijn lof en roem, met blijdschap en dankbaarheid gebeurt er geen aardbeving zozeer als wel een 'hemelbeving' en daalt de Heilige Geest neer om de harten van de vrolijk zingenden te vervullen.
Ik herhaal: het werkt niet automatisch, maar het is een geloofsmiddel in Gods zegenende vrijmacht. Aan de andere kant, vertrouwend op God alleen werkt het zeer zeker.