Hoe moet ik omgaan met feestdagen

Auteur: ds. W. Pieters

In de Bijbel is sprake van een groot aantal feesten:

De Sabbath
Het feest van de nieuwe maan
Het Sabbathjaar
Het Jubeljaar
Het Pascha
Het Pinksterfeest
Het Loofhuttenfeest
De Grote Verzoendag

Het Purimfeest
Het feest van de vernieuwing van de tempel
Het Nieuwjaarsfeest

De eerste acht zijn door God ingesteld en de laatste drie zijn er door menselijke instelling bij gekomen. Met de komst van Christus zijn de ceremoniële hoogtijdagen opgeheven. De zevendedag rustdag is naar de eerstedag rustdag verzet en de christelijke kerk heeft geen door God ingestelde feestdagen meer. Maar in de loop van de eeuwen werden er toch weer feestdagen ingesteld. De roomse kerk had en heeft er tientallen. Als protestantse kerken hebben we geen andere feestdagen dan die een ieder vrijwillig onderhoudt. We denken aan kerstfeest, paasfeest, pinksterfeest. Deze feesten zijn niet door God ingesteld en hebben dan ook geen enkel gezag, zoals de Dag des Heeren, de Nieuwtestamentische Rustdag wél heeft. Mogen we deze dagen onderhouden? Ja, als gedenkdagen, maar niet als heilige dagen. Dit betekent: zoals we op 27 juni of op 26 april, op 25 oktober of op 13 augustus, op 29 januari op of 25 februari aan de geboorte van onze Heere en Zaligmaker aandacht mogen geven en daarover mogen preken, zo mogen we het ook op 25 en 26 december. En dat geldt net zo ook van het in gedachtenis brengen van het heerlijke feit van de opstanding van de Overwinnaar op satan, dood en hel. Je mag op 21 oktober paasfeest vieren en op elke andere dag van het jaar; en zo ook wat betreft Pinksterfeest. Het gaat er maar om dat je die feesten en gedenkdagen in je hart hebt. Zo heb ik in Strijen eens op een zondag in juli gepreekt over Lukas 2 vers 14:

Ere zij God in de hoogste hemelen,

en vrede op aarde,

in de mensen een welbehagen.

Wat zijn de voordelen van vaste data? (Een nadeel is dat mensen deze ‘christelijke feestdagen’ belangrijker en heiliger achten dan de door God ingestelde en aan Hem gewijde Rustdag – zo moet je er dus niet mee omgaan…) De voordelen zijn:

Eens per jaar worden de grote heilsfeiten door heel de gemeente herdacht. Laten we het herdenken over aan de geestelijke gestalte van een dominee, een ouderling of een gemeente, dan konden de heilsfeiten wel eens ondergesneeuwd raken.
Op deze manier gaat het net als met de catechismuspreek: op gezette tijden wordt heel de gemeente onderwezen in de grote wonderen van God om daaruit met vreugde te leren leven.
Op deze manier wordt eenheid gevonden omdat niet de ene predikant in januari en de andere in maart en weer een andere in mei aandacht vraagt voor het zo heerlijke heilsfeit van…, maar allemaal denken we op dezelfde dag aan dezelfde gebeurtenis.

Maar mag een kerk wel een gedenkdag bepalen? Niet met dwingend gezag, maar wel als advies, als gewoonte, als zijnde algemeen gangbaar. Kwalijk zou het zijn, wanneer een synode zou voorschrijven dat op 25 december móet worden gepreekt over Lukas 2, of dat een gemeente boos wordt als er op die dag niet wordt gepreekt over de geboorte van Christus. We dienen daarin elkaar vrij te laten. Kerstdagen zijn op zich geen zondagen, en we mogen op die dag dus gerust onze hobby’s doen of op visite gaan, wat we op de wekelijkse Rustdag níet doen.

Is er Bijbelse grond voor het vrijwillig onderhouden van een feest dat God niet heeft ingesteld? Ja, in Johannes 10 vers 22 lezen we:

Het was het feest van de vernieuwing van de tempel te Jeruzalem; en het was winter.

Dit feest begon op 25 Chisleu = 25 december… Op dit feest sprak Jezus over de Goede Herder. Dit feest was niet door Zijn Vader ingesteld, maar het was Hem (en de Israëlieten) niet verboden om juist dan in de tempel te zijn. En Hij was er! Zo heeft onze kerk in de dagen van de Dordtse Synode ook gedaan: het volk wilde graag twee Paasdagen enz. De synode besloot: het is beter dat ze op die vrije dagen onder het Woord komen, dan dat ze naar een kroeg gaan. Zo zijn de christelijke feestdagen in Nederland ingeburgerd en gedenken we de zielvertroostende heilsfeiten op deze dagen.