Hoe moet ik omgaan met fundamentalisme
Auteur: ds. W. Pieters
In het woord herken je meteen het woord ‘fundament’. Het gaat in deze geestesstroming om de fundamenten, en wel de fundamenten van het christelijke geloof, zoals de leer van de
- creatie (de schepping, en niet evolutie),
- incarnatie (de vleeswording van Gods Zoon uit de maagd Maria),
- inspiratie (de onfeilbaarheid van de Bijbel door de Heilige Geest),
- recreatie (de herschepping: wedergeboorte en rechtvaardiging).
Tussen 1910 en 1920 verscheen er in Amerika een serie boeken, getiteld The Fundamentals, over de belangrijkste onderwerpen van de Christelijke kerk, waarover toen verschil van mening was. Modernen of vrijzinnigen bestreden deze kernwaarheden. Zij die ze verdedigden, werden na korte tijd fundamentalisten genoemd. Het fundamentalisme als beweging heeft in de loop van de honderd jaar dat het bestaat wel wat wijzigingen ondergaan, maar het bestaat in Amerika nog steeds. Ook in onze tijd worden daar heel goede boeken uitgegeven over fundamenteel belangrijke onderwerpen, zoals hierboven genoemd. Sommigen gebruiken het woord ‘fundamentalisme’ als een soort scheldwoord; en men bedoelt dat die mensen kortzichtig zijn. Anderen gebruiken de aanduiding juist als eretitel om daarmee hun rechtzinnigheid te benadrukken. Maar dan ligt het farizeïsme op de loer… Maar afgezien van het speciaal Amerikaanse aspect is het goed om in de fundamenten of grondstukken van het geloof sterk te staan en om ze te verdedigen. Dit verdedigen moet wel op een christelijke manier gebeuren, zo dat je alle tegenstanders recht doet, niet scheldt en ironisch of sarcastisch bent. Maar leugen moet en mag bestreden worden. Nog belangrijker dan fundamentele waarheden van de Heilige Schrift te verdédigen, is ze zelf te gelóven. ‘Geloven’ niet alleen in de betekenis van ‘geloof hechten aan’, maar er met je hart in overgave van vertrouwen bij betrokken zijn:
- als het gaat over de schepping: de Schepper kennen en eerbiedigen en Hem als zodanig te vertrouwen;
- als het gaat over de menswording van Jezus Christus: Hem in Zijn vernedering nodig hebben en liefhebben;
- als het gaat over de Goddelijkheid van de Schriften: alles wat daar in staat, over zonde en genade ‘gaarne aannemen’, zoals op de Pinksterdag gebeurde door de drieduizend die zalig werden.
- als het gaat over wedergeboorte en vergeving ontvangen hebben!
Het fundamentalisme heeft ook gevaarlijke kanten:
- dat je meent een christen te zijn omdat je zo Bijbels en rechtzinnig bent;
- dat je aan de buitenkant van de dingen blijft steken, zonder de kern van de zaak, de bedoeling van God, te vatten;
- dat je van de Bijbel een soort puzzelboek maakt, zonder de verbanden van de Schrift te beseffen;
- dat je van bijzaken hoofdzaken maakt en misschien van dé hoofdzaak een bijzaak.
Het is goed om onderscheid te maken tussen ons eigen inzicht in de Schrift én de Schrift zélf. Wij kennen maar ten dele en dus past het ons om bescheiden te zijn. Anderzijds is de waarheid niet voor meer dan één uitleg vatbaar. En niet wíj bepalen wat er staat, maar de Schrift zélf is haar eigen uitlegster. Verdrietig is het te merken dat er alle eeuwen door strijd moet worden gevoerd om de waarheid tegen allerlei aanvallen te verdedigen. Maar dankbaar mogen we zijn dat geleerde gelovigen hun denkkracht daaraan geven om anderen te helpen om bij het Bijbelse getuigenis te blijven. Een goed voorbeeld hiervan is het boek Hoe bestaat het! Antwoord op meer dan 60 veelgestelde vragen over schepping, evolutie en de Bijbel. Het boek is uit het Engels vertaald en gaat onder andere over: of de aarde in zes dagen is geschapen en of de scheppingsdagen van Genesis 1 dagen van 24 uur waren; of de methoden die evolutionisten gebruiken om de ouderdom van fossielen en aardlagen te bepalen wel betrouwbaar zijn; hoe het mogelijk is om het licht te kunnen zien van sterren die miljoenen lichtjaren van de aarde verwijderd zijn, terwijl Gods Woord toch niet voor tweeërlei uitleg vatbaar is als het gaat om de ouderdom van die aarde, die wel duizenden, maar niet miljoenen, laat staan miljarden, jaren is. Het boek gaat ook in op allerlei verkeerde dingen in de wereld, zoals het bestaan van roofdieren, terwijl God de dieren schiep zonder dat er dood en verderf was.
In een boekbespreking schreef ik daarover: Het lezen van dit boek was voor mij een genot: duidelijke antwoorden op de in discussie zijnde vragen. Na het lezen van dit uitnemende boek kan ik mij niet voorstellen dat theologen en predikanten – ook in onze kerken – nog onder de indruk kunnen zijn van de zogenaamde wetenschap, die zonder enig bewijs beweringen doet die de Bijbel tegenspreken. Al ben ik niet capabel om het wetenschappelijke gehalte van alles wat in dit boek beschreven is, te beoordelen, het komt mij zeer aanvaardbaar voor en ik beveel het lezen van dit boek dan ook heel graag aan, in het bijzonder bij de studerende jeugd!
